Mikis Theodorakis nog altijd ‘hot’ in Griekenland.

Als Mikis Theodorakis in 2021 niet was overleden dan was hij dit jaar op 29 juli 100 jaar geworden. Bij jongere generaties hier in België zullen de namen Mikis Theodorakis en Pablo Neruda wellicht weinig belletjes doen rinkelen. Voor de oudere generaties, om het woord ‘boomers’ niet te gebruiken, behoren beide namen tot het culturele erfgoed. We kunnen zelfs nog een generatie verder ‘terugspoelen’: voor die ‘nog’ ouderen doet ‘Zorba de Griek’ geen belletje rinkelen maar barst er een wild snarenspel los. Op trouw- en andere feesten durven de meer vermetelen, al dan niet onder invloed van ouzo of een ander geestrijk brouwsel, zich wel eens wagen aan iets wat dan van ver zou moeten lijken op de sirtaki, een soort Griekse volksdans zoals die wereldberoemd is geworden in die film Zorba de Griek uit het jaar 1964. Het instrumentale deuntje wordt gespeeld op de Bouzouki, een snaarinstrument met een bolle klankkast dat nog het meest lijkt op een luit.

Waarom nu deze overdreven lange inleiding? De meer snuggeren onder u hadden hem al van ver zien aankomen: omdat die muziek van Zorba de Griek is gecomponeerd door.. juist!  

Als we dan enkele jaren verder de sixties induiken komen we Theodorakis opnieuw tegen. De Griekse componist was altijd een overtuigd communist. Na de staatsgreep van de Griekse kolonels in 1967 ging hij een tijdje de gevangenis in. Zijn muziek werd verboden. Na zijn vrijlating ging hij in ballingschap. In onze contreien ontmoette hij onder meer Liesbeth List, die een LP opnam met de Mauthausenliederen, geïnspireerd door het Oostenrijkse nazi-concentratiekamp Mauthausen.

De Canto General ontstond begin jaren zeventig op basis van de gedichten van Pablo Neruda. Het was pas helemaal voltooid begin jaren tachtig. Bij ons is dit het bekendste werk van Theodorakis.

Vraag is in hoeverre Theodorakis op deze honderdste verjaardag van zijn geboortejaar nog leeft in Griekenland. We hebben het gevraagd aan Bruno Tersago, die al vele jaren de correspondent is van de VRT in Griekenland.

Bruno Tersago: ‘De Griekse Communistische Partij KKE eigent zich Theodorakis een beetje toe, omdat Theodorakis ooit lid is geweest van de partij en ook minister van Cultuur was in een coalitieregering die door de vader van de huidige Griekse premier werd geleid. Maar ook omdat Theodorakis op zijn doodsbed nogmaals duidelijk maakte dat hij altijd een communist is geweest.

Om die reden wordt er dit jaar op 25 juni in het Kalimarmaro in Athene (het oude Olympische stadion) een avond georganiseerd, door die KKE, met liederen van Theodorakis. Er staan heel grote namen op de affiche maar voor jullie zijn wellicht Maria Farantouri en Giorgos Dalaras de bekendste.

Een interessant tijdsdocument is ‘Ta tragoudia tis fotias’ (De liederen van het vuur) die werden gezongen een jaar na de val van de junta in Griekenland, en waar Theodorakis de dirigent naar de democratie was. 

Het hele concert staat online. De liederen bezorgen de Grieken nog steeds vele rillingen.